U Srbiji su nastavljeni dramatični gubici pčela u drugoj polovini marta i početkom aprila 2025. godine. Pčelari iz svih krajeva zemlje izveštavaju o nastavku uginuća pčela koje je započelo još u januaru i februaru, sa velikom koncentracijom u Vojvodini, zapadnoj Srbiji, Pomoravlju i Šumadiji.
Kapiji gubitaka
Izveštaji iz različitih regiona Srbije ukazuju na drastične razlike u procentualnim gubicima pčela:
Toplički i Jablančki okrug: 30%
Mačva: 40–50%
Kolubarski okrug: 60%
Moravički okrug: 86%
Vojvodina: 90% u nekim slučajevima (Stražilovo – 33 košnice 100%)
U pojedinim slučajevima, kao što je Fruška gora, pčelari su prijavili da su od 365 društava ostala samo 6, a u opštini Odžaci preko 50% košnica je izgubljeno. Ovaj trend gubitka pčela beleži se i kod iskusnih pčelara sa više od nekoliko decenija iskustva, što je nešto što nikada nisu doživeli.
Mogući uzroci gubitaka
Iako je nemoguće sa sigurnošću utvrditi tačne uzroke, najviše pčelara smatra da je osnovni faktor varoa, koja nije uspešno suzbijena tokom leta prethodne godine. Varroa je parazit koji oštećuje zimsku generaciju pčela, što ih čini nesposobnim da prežive zimu i prenesu životnu energiju na prvu prolećnu generaciju. Pored toga, mnogi pčelari navode da loša ishrana pčela tokom zime, posebno polenom, može biti uzrok koji je omogućio aktiviranje skrivenih virusa.
Neki pčelari izveštavaju da je uočen veliki broj mrtvih pčela u košnicama, ali bez vidljivih znakova bolesti, dok drugi navode da su uočili velike količine trutovskog legla u košnicama, što ukazuje na poremećaj u radnoj snazi pčela.
Uticaj na preživela društva
Društva koja su preživela ovaj period su oslabljena i sada imaju 10 do 30% slabiju snagu nego što je uobičajeno u ovo doba godine. Preživela društva ne mogu da se oporave u potpunosti, dok su neki slučajevi čak zabeležili dalja opadanja snage društava između pregleda. Očekuje se da će, usled ovih gubitaka, proizvodnja meda i drugih pčelinjih proizvoda biti znatno smanjena ove godine.
Gubici širom sveta
Ove informacije nisu jedinstvene za Srbiju. Masovni gubici pčela zabeleženi su i u drugim delovima sveta, uključujući SAD, gde je došlo do čak 62% gubitaka. U regionu Balkana, gubici su takođe visoki, sa procenom da je uginuće pčela u nekim zemljama dostiglo više od 50%.
Pčelarstvo u Srbiji suočava se sa ozbiljnom krizom koja zahteva hitnu pažnju i sistemska rešenja. Stručnjaci i pčelari se slažu da je potrebno uložiti više u edukaciju o prevenciji i suzbijanju bolesti kao što je varoa, kao i unapređenje ishrane pčela tokom zime. Nastavak ove krize može imati dugoročne posledice na ekosistem, poljoprivredu i ekonomiju, jer je opstanak pčela ključan za oprašivanje i proizvodnju hrane.
